Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, λόγος, "Γι' αυτούς που πέθαναν "ἐν πίστει" και περί της ψυχικής ωφελείας που προκύπτει από τις Λειτουργίες και τίς φιλανθρωπίες που γίνονται γι' αυτούς"...

Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, λόγος:

"Γι' αυτούς που πέθαναν "ἐν πίστει" και περί της ψυχικής ωφελείας που προκύπτει από τις Λειτουργίες και τίς φιλανθρωπίες που γίνονται γι' αυτούς"...

 

Α'.   Τα ωραία και ακριβά φαγητά ελκύουν όχι μόνον όσους πεινούν αλλά πολλές φορές και αυτούς που είναι ήδη πολύ χορτάτοι τους αναγκάζουν να φάνε και πάλι. Το ίδιο και τα ευφρόσυνα και ευώδη ποτά θέλγουν όχι μόνον όσους διψούν αλλά ελκύουν να πιουν και πάλιν, αυτοί που ήπιαν. Με τον ίδιο τρόπο και όσοι αγαπούν τα χρήματα και αποχτήσουν μεγάλη περιουσία, ο έρωτας των χρημάτων τους σπρώχνει κάθε μέρα να βρίσκουν αφορμές να αποκτούν περισσότερα.

Με τον ίδιο τρόπο και Σας εκλεκτά μέλη της Εκκλησίας, ιερείς και πατέρες αδελφοί και μητέρες και αγαπημένα τέκνα, όχι πείνα για τον Λόγο του Θεού ούτε δίψα για τα ιερά μαθήματα, ούτε πάλι άγνοια και φτώχια θεϊκής γνώσεως σας έφεραν να ακούσετε τον λόγο αυτόν, αλλά επιθυμία αυξανομένη από την Χάρη του Θεού, για βαθύτερη γνώση και περισσότερη χάρη και μεγαλύτερη πνευματική δύναμη.

Πολλές φορές αυτό που λείπει από τους ενήλικες το έχουν βρει μικρά παιδιά και αυτό που διέφυγε των σοφών έχει γίνει κτήμα των αγραμμάτων και εκείνο που ξέφυγε της προσοχής του δασκάλου το κατέχουν οι μαθητές! Εγώ βέβαια δεν τολμώ ούτε αυτό να πω αλλά είμαι σαν τσαμπί σταφυλιού που ξέμεινε από τον τρύγο και σαν στάχυα που πέσανε στον θερισμό και σαν καρπός που ξεχάστηκε στο δέντρο. Αφού τα μαζέψω όλα αυτά θα προσπαθήσω να σας κάνω τραπέζι, σ' όσους θέλουν, με την βοήθεια Χριστού του αληθινού Θεού ημών ο οποίος και θα βεβαιώνει με έργα και αποδείξεις τα λόγια.

Β'.    Ο διάβολος που μισεί τα καλά και θεοφιλή πράγματα καί νοήματα, αυτός που τοξεύεται με την αγάπη των αδελφών και κόβεται στα δύο με την πίστη και νεκρώνεται με την ελπίδα στον Χριστό, έβαλε ο παράνομος στο μυαλό μερικών μια σκέψη ξένη και έκφυλη και εντελώς αντίθετη με τις ιερές συνήθειες της Εκκλησίας, ότι δηλαδή όλα τα θεάρεστα έργα, μετά θάνατον, σε τίποτε δεν οφελούν αυτούς που "έφυγαν" από αυτή την ζωή. Γιατί λέει: "Ἔκλεισε γι' αυτούς τα σπλάγχνα του ο Θεός" και ότι "θα απολαύσει καθένας αναλόγως με τα όσα έπραξε διά του σώματος είτε καλά είτε κακά" και ότι "Στον άδη ποιος θα σε αναγνωρίσει Θεό"; και επί πλέον "Συ θα αποδώσεις στον καθένα κατά τα έργα του" και ότι τέλος "ότι έσπειρε καθ' ένας αυτό και θα θερίσει".

Όμως, ερευνήστε και διδαχθείτε από τις Γραφές ότι είναι πολύς μεν ο φόβος του Κυρίου των όλων Θεού, είναι όμως περισσότερη η καλοσύνη! Φοβερές οι απειλές, απερίγραπτη όμως η φιλανθρωπία! Φρικτές οι καταδίκες, αφάνταστο όμως το πέλαγος των οικτιρμών Του.

Γ'.     Είδατε τι λέει η αγία Γραφή για τον Ιούδα τον Μακαβαίο όταν είδε τον λαόν του φονευθέντα από τους αλλόφυλους εχθρούς, έψαξε τα ρούχα τους και βρήκε στους κόλπους τους μικρά είδωλα! Και παρά ταύτα έστειλε εξιλαστήριες θυσίες για τον καθένα από αυτούς στον πάντα φιλεύσπλαγχνο Κύριο, πράγμα ευσεβές και φιλάδελφο, το οποίο στην θεία Γραφή τον έκανε, μαζί με τα άλλα και γι' αυτό αξιοθαύμαστον.

Οι μαθηταί και έμπιστοι του Θεού Λόγου, αυτοί που "εψάρεψαν" όλο τον κόσμο, οι θείοι Απόστολοι, εθέσπισαν όταν προσφέρονται τα φρικτά και ζωοποιά και άχραντα μυστήρια να μνημονεύονται και οι κεκοιμημένοι πιστοί, πράγμα που κάνει έκτοτε μέχρι τώρα η Χριστού του Θεού παγκόσμιος αποστολική Εκκλησία και θα το κάνει όσο υπάρχει κόσμος και μέχρι το τέλος του, γιατί είναι πράγμα που οι απόστολοι δεν το εθέσπισαν ανόητα ή ματαιόδοξα ή τυχαία. Τίποτε άλλωστε δεν τελεί ασκόπως η Εκκλησία των Χριστιανών αλλά όσα κάνει είναι επωφελή και θεάρεστα και καρποφόρα και πρόξενα μεγάλης καί σωτηριώδους ωφελείας.

Δ'.    Ο μέγας και βαθύς στην θεολογία Διονύσιος Αρεοπαγίτης, στην για τους κεκοιμημένους μυστική θεωρία του, λέει ότι: "Οι προσευχές των αγίων και σ' αυτήν την ζωή, πολύ βεβαίως περισσότερο, μετά θάνατον, ενεργούν σ' όσους είναι άξιοι εκ των πιστών" και συνεχίζει: "Ο Θεός θέλει να συγχωρεί όλα τα εξ ανθρωπίνης αδυναμίας αμαρτήματα των κεκοιμημένων και να τους κατατάσσει στην Χώρα των Ζώντων, στους κόλπους του Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ όπου δεν υπάρχει οδύνη λύπη ή στεναγμός παραβλέποντας, ο Παντοδύναμος, τις κηλίδες των αμαρτιῶν αφού όπως λέει η Γραφή "οὐδείς καθαρός ἀπό ρύπου". Αντιλαμβάνεσαι, βεβαιώνει ο Διονύσιος, πόσο είναι επωφελείς οι δεήσεις γι' αυτούς που έφυγαν με την ελπίδα στον Χριστό;

Ε'.    Μετά από αυτόν ο Γρηγόριος ο Θεολόγος στον επιτάφιο στον αδελφό του Καισάριο λέει σχετικά με την μητέρα τους: "Ακούσθηκε κάτι που αξίζει να το ακούσουν όλοι, ότι ελευθερώθηκε η μητέρα από την οδύνη, εξ αιτίας μιας καλής και οσίας υποσχέσεως. Να δώσει όλον τον πλούτον χάριν του παιδιού ελεημοσύνη μεταθανάτιο" και συνεχίζει: "Αυτά από εμάς· άλλα δώσαμε και άλλα θα δώσουμε στα ετήσια μνημόσυνα, εμείς που είμαστε ζωντανοί". Βλέπεις πώς βεβαιώνει και ονομάζει καλές και όσιες τις προσφορές στον Θεό για τους νεκρούς και αποδέχεται τα ετήσια μνημόσυνα;

ΣΤ'.    Εν συνεχεία ο άγιος Ίωάννης ο Χρυσόστομος, ο διδάσκαλος της ελεημοσύνης και οδηγός της μετανοίας στην ερμηνεία του στις επιστολές προς Φιλιππισίους και προς Γαλάτας λέει: Αν οι ειδωλολάτρες καίνε μαζί με τον νεκρό καί ό,τι του ανήκει, πόσο μάλλον συ ο πιστός πρέπει να "δώσεις" στον νεκρό σου "εφόδιο" τά δικά του! Όχι για να γίνουν στάχτη όπως των ειδωλολατρών, αλλά για να τον κάνεις, μ' αυτά, ενδοξότερο. Και, αν είναι αμαρτωλός ο νεκρός, να του συγχωρηθούν τα αμαρτήματα, αν είναι δίκαιος να του αυξηθούν, ο μισθός και η ανταπόδοση". Και σε άλλον λόγο λέει: "Ας επινοήσουμε γι' αυτούς που έφυγαν τρόπους ωφελείας, ας τους δώσουμε την βοήθεια που αρμόζει, εννοώ τις ελεημοσύνες και τις προσφορές και είναι γι' αυτούς πολύ μεγάλη ωφέλεια το πράγμα αυτό και κέρδος καί προσθήκη. Αυτά, δηλαδή το να προσεύχεται την ώρα της φρικτής θυσίας των Μυστηρίων ο Ιερέας υπέρ των κεκοιμημένων, δεν έχουν θεσπισθεί τυχαία από τους πάνσοφους μαθητές του Χριστού στην Εκκλησία, ούτε χωρίς να είναι βέβαιοι οι απόστολοι για το μέγα κέρδος και την πολλή ωφέλεια".

Ζ'.    Μαζί μ' αυτούς και ο πάνσοφος επίσκοπος Νύσσης Γρηγόριος λέει: "Τίποτε δεν μας παραδόθηκε από τους κήρυκες του Χριστού και Αποστόλους ανόητα και χωρίς ωφέλεια για την οικουμενική Εκκλησία· αλλά η συνήθεια είναι οπωσδήποτε επωφελής και θεάρεστη, το να μνημονεύουμε δηλαδή στην Θεία και Λαμπρά Μυσταγωγία της Ευχαριστίας των ζώντων και των κεκοιμημένων ορθοδόξων χριστιανών.

Η'.    Όταν λέει η Γραφή: "Συ θα αποδώσεις στον καθένα κατά τα έργα του" και ότι "θα θερίσει καθένας ό,τι έσπειρε" εννοεί την ημέρα της συντέλειας του κόσμου και της φρικτής απόφασης. Τότε δεν υπάρχει δυνατότητα καμμίας βοηθείας και κάθε διάθεση παρηγοριάς είναι άκαρπη, όπως όταν διαλυθεί το παζάρι και δεν υπάρχει υλικό συναλλαγής. Δεν υπάρχουν τότε φτωχοί, ούτε ιερείς, ούτε προσευχές, ούτε καλά έργα!! Γι' αυτό πριν από εκείνη την ώρα ας βοηθήσουμε ο ένας τόν άλλον και ας παρουσιάσουμε στον φιλάνθρωπο και φιλόψυχο Δεσπότη τα έργα της ελεημοσύνης, αφού δέχεται, ευχαρίστως και γι' αυτούς που δεν πρόλαβαν και πέθαναν ανέτοιμοι, τις προσφερόμενες όπως είπαμε ελεημοσύνες ώσάν ενέργειες των ίδιων των κεκοιμημένων. Έτσι θέλει ο φιλάνθρωπος Κύριος να ζητάμε· και δίδει τα "πρός σωτηρίαν" των δικών του κτισμάτων· και τους αγκαλιάζει στοργικά, όποιους δεν αγωνίζονται μόνον για την ψυχή τους αλλά και για τους άλλους. Με τέτοιες ενέργειες μοιάζει κανείς του Χριστού· όταν ζητάει για τους άλλους, σάν για τον εαυτό του, και φτάνει στο μέτρο της τελείας αγάπης και γίνεται μακάριος και ευεργετεί, μαζί με των άλλων, ιδιαιτέρως την δική του ψυχή. 

  Θ'.   Τί; Σου φαίνεται υπερβολικό αυτό που λέω; Θυμήσου, δεν έσωσε την Φαλκονίλλα η πρωτομάρτυς Θέκλα μετά τον θάνατο; Μπορείς βέβαια να πεις ότι αξίως συνέβη, επειδή η Θέκλα ήταν πρωτομάρτυς και έπρεπε να εισακουσθεί. Σύμφωνοι! Αλλά σκέψου για ποιον προσευχόταν; Για ειδωλολάτρισσα και ασεβή και άλλου Κυρίου υπηρέτρια. Στις Εκκλησίες, πιστός προσεύχεται για Χριστιανό, προς τον κοινό τους Δεσπότη! Σκέψου τα παραλλήλως και θα ξεπεράσεις τους δισταγμούς.

Ι'.    Σκέψου επίσης και άλλα ανάλογα. Στην Λαυσαϊκή Ιστορία του Παλλαδίου περιγράφονται αληθώς τα κατορθώματα του θαυματουργού Μακαρίου. Αυτός ρώτησε το ξερό κρανίο για την κατάσταση των νεκρών και έμαθε από αυτό όλα τα σχετικά. Το ρώτησε: "Στην κόλαση δεν έχετε καμμιά παρηγοριά;" (Ο άγιος συνήθιζε να προσεύχεται για τους νεκρούς και ήθελε να μάθει αν τελεσφορούν αυτού του είδους οι προσευχές) και ο φιλόψυχος Κύριος θέλοντας να πληροφορήσει τον υπηρέτη του, έδωσε λόγο αληθείας στο ξερό κρανίο, που απάντησε: "Όταν προσεύχεσαι για τους νεκρούς έχουμε μικρή παρηγοριά."

ΙΑ'.    Και σε άλλον πάλι θεοφόρο Πατέρα που είχε μαθητή που έζησε λανθασμένα και όταν πέθανε προσευχόταν γι' αυτόν μετά δακρύων ο γέροντας, ο ελεήμων και φιλόψυχος Κύριος (όπως στην παραβολή του Λαζάρου και του πλουσίου που βασανιζόταν στις φλόγες) του τον έδειξε να είναι "βυθισμένος" στις φλόγες μέχρι τον λαιμό! Ο γέροντας πρόσθεσε κόπους και προσευχές για τον νεκρό και ο Θεός του τον έδειξε "στις φλόγες" μέχρι την μέση του σώματος. Η επιμονή του γέροντος στον κόπο και στις προσευχές έκανε τον Θεό να του τον "δείξει" παντελώς ελεύθερο από τίς "φλόγες" καί σωθέντα.

ΙΒ'.    Και ποιός βεβαίως μπορει με σειρά να διηγηθεί τέτοιου είδους μαρτυρίες που υπάρχουν σε βίους οσίων και μαρτύρων και σε αποκαλύψεις που φανερώνουν εναργώς ότι τα μέγιστα ωφελούνται οι απελθόντες από τις προσευχές τις λειτουργίες και τις ελεημοσύνες, που γίνονται γι' αυτούς. Τίποτε που προσφέρεται στον Θεό δεν χάνεται, αντίθετα ανταποδίδεται από Αυτόν με προσθήκη.

ΙΓ'.    Για το ότι ο προφήτης γράφει "Στόν ἅδη ποιός θά σέ ἀναγνωρίσει Θεό καί σωτῆρα του"; έχουμε ήδη ειπεί ότι οι απειλές του Κριτού είναι φρικτές αλλά τις νικά η ανέκφραστη φιλανθρωπία του. Άλλωστε, αφού τα είχε πει αυτά ο προφήτης, αναγνώρισαν Θεό και Σωτήρα τους τον Χριστό κάποιοι από τους "ἀπ' αἰώνων νεκρούς" και εσώθησαν, όταν κατέβηκε σ' αυτούς στον άδη.

ΙΔ'.    Έγινε φανερό λοιπόν με την συνέργεια του Χριστού, ότι και στον άδη έχει γίνει ομολογία της θεότητος του Χριστού! Αυτά τα λέμε όχι, για να αναιρέσουμε την προφητεία· μη γένοιτο· αλλά θέλοντας να φανερώσουμε τον υπεράγαθο Κύριο να "νικιέται" από την δική του φιλανθρωπία! Όπως παλαιότερα είχε πει "ἡ Νινευΐ θά καταστραφεῖ" και δεν κατεστράφη, αλλά "νίκησε" την απόφαση η καλωσύνη. Και στον βασιλιά Εζεκία· "Ταξινόμησε μέ διαθήκη τά τοῦ οἴκου σου. Θά πεθάνεις καί δέν θά ζήσεις", και ο βασιλιάς δεν πέθανε! Και στον βασιλιά Αχαάβ· "Θά σοῦ φέρω κακά" και δεν έφερε, αλλά είπε γι' αυτόν: "Δές πῶς συνετρίβη καί κατενύγη ὁ Ἀχαάβ! Γι' αὐτό δέν θά φέρω στήν ζωή του κακά". Και σ' αυτές τις περιπτώσεις υπερνίκησε την απόφαση της καταδίκης η καλωσύνη όπως και σε πολλές άλλες αποφάσεις και πάντα θα νικά μέχρι την ημέρα της κρίσεως, όταν τελειώσει η πανήγυρις της ανθρώπινης ζωής και δεν θα υπάρχει καιρός για βοήθεια, αλλά θα είναι μόνος ο κάθε άνθρωπος με το "φορτίο" του. Τώρα είναι καιρός πνευματικού "εμπορίου" και "συναλλαγής"· Καιρός κόπου και δρόμου και καταπόνησης, και μακάριος όποιος δεν "βαρέθηκε" και δεν έχασε την ελπίδα, όμως περισσότερο μακάριος αυτός που αγωνίστηκε και για τον εαυτό του και για τον πλησίον του.

ΙΕ'.     Αυτό τέρπει και ευφραίνει ιδιαιτέρως τον φιλεύσπλαγχνο Κύριο, το να σπεύδει καθένας μας σε βοήθεια του πλησίον! Αυτό θέλει και επιθυμεί ο ελεήμων Κύριος, να ευεργετούμεθα ο ένας από τον άλλον και ζώντες και μετά τον θάνατο. Άλλωστε αν δεν ήταν αποδεκτό από τον Χριστό, δεν θα μας προέτρεπε να μνημονεύουμε τους κεκοιμημένους στην αναίμακτη λατρεία, ούτε να κάνουμε τρίτα και έννατα και τεσσαρακοστά και ετήσια μνημόσυνα, τα οποία όλη η Εκκλησία και ο ευσεβής και θεοσύλλεκτος λαός της ανέκαθεν και αναντιρρήτως τελούσε. Αν αυτό το γεγονός δεν ήταν σωστό αλλά ήταν χωρίς κέρδος και ωφέλεια, κάποιος από τους τόσους αγίους και θεοφόρους Πατέρες και Πατριάρχες, θα φωτιζόταν από τον Χριστό να το διακόψει, αλλά κανείς από όλους αυτούς όχι μόνον δεν το απεδοκίμασε αλλά το επιβεβαίωσε και το επικύρωσε διαρκώς και περισσότερο.

ΙΣΤ'.    Ας θυμηθούμε επιπλέον μαζί με τα προηγούμενα και μερικά άλλα γεγονότα. Όλοι γνωρίζουμε τον Άγιο Γρηγόριο τον Διάλογο επίσκοπο Ρώμης, τον περιβόητο στην γνώση και την αγιότητα για τον οποίο μαρτυρείται ότι όταν λειτουργούσε είχε ουράνιους αγγέλους συλλειτουργούς. Αυτός λοιπόν κάποτε περπατώντας στην πέτρινη αγορά που είχε φτιάξει ο βασιλεύς Τραϊανός, στάθηκε εξεπίτηδες και έκανε παρατεταμένη προσευχή προς τον φιλόψυχο Χριστό για την συγχώρηση των αμαρτιών του βασιλέως Τραϊανού! Πάραυτα του δόθηκε φωνή από τον ουρανό που έλεγε: "Εἰσήκουσα τήν προσευχή σου καί συγχώρησα τόν Τραϊανό, ἀλλά ἐσύ νά μή ξανακάνεις προσευχή ὑπέρ σωτηρίας ἀσεβῶν". Βεβαιώνουν το συμβάν όλη η Δύση και η Ανατολή! Να λοιπόν και κάτι μεγαλύτερο από εκείνο της Φαλκονίλλας, αφού εκείνη δεν έγινε αιτία να πάθει κάποιος κακό, ενώ αυτός (ο Τραϊανός) φόνευσε με οδυνηρό θάνατο πολλούς μάρτυρες. 

ΠΗΓΗ: http://ahdoni.blogspot.com/2010/12/blog-post_6416.html 

   

Βλ. και:

Ο ΤΕΛΩΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ

Η διδασκαλία της Αγίας Γραφής και των αγίων Πατέρων για τον τελωνισμό των ψυχών

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: Η ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΥ